Once Upon A Time In America
“Like kids, they swear that they will die for each other.. Like men, they did”
Το Once Upon A Time In America είναι μια επικών διαστάσεων εγκληματική δραματική ταινία του 1984. Στην σκηνοθετική καρέκλα ο πασίγνωστος Sergio Leone και πρωταγωνιστές τους Robert De Niro και James Wood μεταφερόμαστε από το γκέτο της Ν. Υόρκης και τις συμμορίες των πιτσιρικάδων στην άνοδο τους σε μαφία.
Είναι η τελευταία ταινία του Leone και είναι βασισμένη στο βιβλίο The Hoods του Harry Grey. Μετά από την άρνηση του να σκηνοθετήσει το The Godfather, κάτι που το μετάνιωσε, ήθελε να κάνει μια γκανγκστερική ταινία. Για πολύ καιρό διεκδικούσε τα δικαιώματα της, μιας και τα είχε στην κατοχή του ο Dan Kertis ο οποίος δεν τα εκμεταλλεύτηκε. Στην αρχή είχε σαν ιδέα να την γυρίσει σε τριλογία, μιας και πάντα του άρεσε. Το σενάριο γράφτηκε αρχικά στα Ιταλικά το 1981 και μεταφράστηκε στα αγγλικά.
Ο Leone ήθελε να συνεργαστεί πολύ με τον John Milius, αλλά οι υποχρεώσεις του δευτέρου δεν το επέτρεψαν. Ο Al Pacino και ο Jack Nickolson αρνήθηκαν τον ρόλο του Noodles. Τον μικρό Noodle ήταν αρχικά να τον παίξει ο Gerard Departieu και τον μεγάλο ο Zen Gardner. Στον ρόλο του Max είχε προτιμηθεί ο John Belushi, που όμως πέθανε πριν ξεκινήσουν. Για τον ρόλο του Max μαζί με τους 200 ηθοποιούς που πέρασαν οντισιόν ήταν και ο Richard Dreyfuss. Σκέψεις υπήρχαν για τον Paul Newman ως γέρο-Noodles, για τον Tom Berenger ως νέο-Noodles, για τους Jon Voight, Harvey Keitel, John Malkovich ως Max, για την Claudia Cardinale ως Carol, για την Liza Minelli ως Deborah και την Brook Shields ως μικρή Deborah.
Tον ρόλο της Deborah αρνήθηκαν η Jodie Foster και η Daryl Hannah, ενώ επικρατέστερες ήταν οι Rosanna Arquette, Kim Basinger, Glen Glosse, Melanie Griffith, Diane Lane, Michelle Pfeiffer, Meg Ryan, Sigourney Weaver. Ο Clind Eastwood αρνήθηκε τον ρόλο του Jimmy. Ο Joe Pesci πρότεινε τον Larry Rapp για τον ρόλο του Fat Mo. Στην ταινία κάνει την εμφάνιση της για πρώτη φορά η Jennifer Conelli. Η ταινία ήταν η τελευταία του James Heyden. Ο Leone θέλησε να κάνουν guest εμφάνιση αρκετοί αστέρες της δεκαετίας του ’40. Στο σύνολο τους πέρασαν από οντισιόν για τους ρόλους της ταινίας πάνω από 3.000 ηθοποιοί.
Όταν τελείωσαν τα γυρίσματα ο Leone είχε στην διάθεση του 10 ώρες υλικού που έκοψε τελικά στις 6. Μετά από πίεση της παραγωγής το ψαλίδι έγινε πιο κοφτερό. Η αυθεντική κόπια είχε διάρκεια 269 λεπτά και αναγκάστηκαν να την κόψουν στα 229'. Τα γυρίσματα κράτησαν 10 μήνες και έγιναν σε New York, Florida, New Jersey, Canada, Lazio και Venice. Ο Leone είχε αρκετές συναντήσεις με τον πρώην μαφιόζο και συγγραφέα του βιβλίου , για να μπορέσει να αποτυπώσει την ρεπλίκα της τότε Αμερικής από τα μάτια του.
Στην σκηνή με το μαυσωλείο χρησιμοποιήθηκε κανονική τοποθεσία μαυσωλείου. Τα δόντια του James Wood στην ταινία είναι ψεύτικα και ήταν ιδέα του De Niro. Ήθελαν επίτηδες να είναι τόσο τέλεια για να φαίνεται ο ρόλος του υγιέστατος, τα οποία αρνήθηκε να τα πληρώσει η εταιρεία και ζημιώθηκε ο ίδιος. Χτυπήθηκε αδικαιολόγητα από μερίδα κριτικών και αυτό βέβαια οφειλόταν στο ότι η εταιρεία Warner Bros πετσόκοψε την ταινία στην Αμερική και την πρόβαλε με πάνω από μια ώρα λιγότερο ακόμα υλικό, με αποτέλεσμα ο θεατής να μην μπορεί να καταλάβει τίποτα, πράγμα που εξόργισε τον Leone.
6 συγγραφείς ασχολήθηκαν με την μεταφορά του βιβλίου σε ταινία, με το αρχικό σενάριο να είναι μόλις 317 σελίδες. Η μουσική δεν θα μπορούσε να είναι άλλη φυσικά από του Ennio Moricone, η οποία ήταν γραμμένη πριν καν γυριστούν οι σκηνές και πολλές φορές έπαιζε η μουσική επάνω στο γύρισμα για μεγαλύτερη έμφαση. Ήταν σίγουρα επικρατέστερη για oscar μουσικής, αλλά δεν συμπληρώθηκαν σωστά τα χαρτιά της αίτησης και ακυρώθηκε η συμμετοχή.
Η ταινία κέρδισε 6 διαφορετικά βραβεία, μα κανένα oscar. Με ένα μπάτζετ των 30,000,000$ κατάφερε στην Αμερική να αποκομίσει κάτι παραπάνω από 10,000,000$ κάτι που την όρισε ως μεγάλη εισπρακτική αποτυχία. Με βάση το IMDB η ταινία βρίσκεται στην 67η θέση των καλύτερων ταινιών όλων των εποχών, στην 59η θέση καλύτερου δράματος, στην 17η θέση καλύτερης εγκληματικής ταινίας, στην 8η θέση της δεκαετίας 1980-89 και στην 1η θέση για το έτος 1984.
Είδος : Εγκληματική / Δραματική / Ιστορική
Έτος : 1984
Χώρα : Αμερική / Ιταλία
Γλώσσα : Αγγλικά / Γαλλικά / Ιταλικά
Σκηνοθεσία : Sergio Leone
Σενάριο : Benvenuti, Bernadi, Medioli, Arcalli, Ferrini, Leone
Πρωταγωνιστές : Robert De Niro, James Wood, Elizabeth McGovern
Διάρκεια : 229’ Λεπτά
Trailer : https://www.youtube.com/watch?v=mzhX2PD6Srw
Πλοκή : Η άνοδος και η πτώση ενός Εβραίου γκάνγκστερ στην Αμερική της ποτοαπαγόρευσης.
Κριτική : Sergio Leone. Ένας μύθος των spaghetti western, ο οποίος έκοβε και έραβε μόνο σε ιταλικό έδαφος, στην τελευταία του ταινία αλλάζει ριζικά πλευρό και χώρα και καταπιάνεται με μια ιδιαίτερη πλευρά της τότε αμερικανική εποχής, την gangster-ική.
Με την πλοκή να χτίζεται γύρω από 2 gangsters, οι οποίοι σε μια εποχή που η βία ήταν σε έξαρση, οι συνθήκες ζωής ήταν σκληρές και η επιβίωση ήταν μονόδρομος, συγκρούονται. Η αναπαράσταση της τότε Νέας Υόρκης παρουσιάστηκε με πολύ λεπτομερή και αληθοφανή τρόπο και στις τρεις χρονολογικές μεταφορές της. Από μια εποχή (1921) πιο αθώα, ζώντας από απατεωνιές, προχωράμε στην περίοδο (1933) όπου το έγκλημα έχει γίνει μέρος της ζωής τους, για να καταλήξουμε σε μια προσπάθεια διατηρησιμότητας μέσα από τις αλλαγές της πόλης (1968) σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο.
Μεγάλο ατού της ταινίας είναι η προσοχή στις λεπτομέρειες της κάθε περιόδου, δίνοντας έμφαση περισσότερο στην επιβλητική φωτογραφία, στην ικανότητα έκφρασης των πρωταγωνιστών παρά στον διάλογο. Όλη η δύναμη έγκειται στα βλέμματα, στις λοξές ματιές που βγάζουν μια επιθετικότητα, εριστικότητα, περιφρόνηση. Όλα με φόντο μια δύστροπη, ασυμβίβαστη αφήγηση μέσα σε μια ναρκωτική ομίχλη.
Για 4 ώρες ταινία δεν έχει την απαραίτητη αίγλη και θα την χαρακτήριζα κάπως άνευρη, έχοντας βέβαια έντονες σκηνές απλά με έναν αργό ρυθμό. Θετικό πως διατηρείται ο ρεαλισμός έχοντας μικρές απαραίτητες δόσεις χολλυγουντιανής υπερβολής. Αρκετά flash back σου δίνουν απαντήσεις συνεχώς, είναι πολυδιάστατη και πολύπλοκη, με αρκετό συναισθηματικό βάθος, απαραίτητα ξεσπάσματα βίας τα οποία είναι άρτια δεμένα και φυσικά μοναδικές ερμηνείες.
Ένας De Niro με καταθλιπτικές τάσεις, ένας Woods εντελώς αντίθετος, προσεγγίζουν εντελώς διαφορετικά τους ρόλους τους και αποδίδουν την ανικανότητα να αλλάξουν σε μια αναπόφευκτη σύγκρουση των ηρώων, με κύριο χαρακτηριστικό την αλλαγή της φιλίας σε προδοσία. Φυσικά την όλη ατμόσφαιρα απογειώνει η συνθετική μουσική μαεστρία του Moricone που είναι εύλογα ταιριαστή.
Δεν συγκρίνεται με τα spaghetti western, είναι ένας φόρος τιμής στα gangster-ικά φιλμ και φυσικά μια κλασσική ταινία.
Βαθμολογία : 8/10
Panos “The Mechanic’’
#cinethismos
