The Exorcist
“What an excellent day for an exorcism’’
O εξορκιστής είναι μια ταινία τρόμου του 1973, βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του ίδιου του σκηνοθέτη William Peter Blatty του 1971, το οποίο γράφτηκε επηρεασμένο από την υπόθεση εξορκισμού ενός μικρού αγοριού στα τέλη του ’40. Ο συγγραφέας είχε κερδίσει 10,000 $ σε ένα τηλεπαιχνίδι και όταν ρωτήθηκε τι θα κάνει με τα χρήματα απάντησε πως θέλει να ξεκουραστεί από την δουλειά του και να γράψει ένα μυθιστόρημα. Το αποτέλεσμα όλοι το γνωρίζουμε. Κατάφερε να γίνει η πρώτη ταινία τρόμου που προτάθηκε ποτέ για Βραβείο Καλύτερης ταινίας, άσκησε μεγάλη επιρροή στην εξέλιξη του κινηματογραφικού αυτού είδους και βγήκε σε μια εποχή όπου τα ‘’δαιμονικά’’ παιδιά είχαν την τιμητική τους, όπως το ‘’ Rosemary’s Baby’’ και ‘’The Omen’’.
Ο ρόλος της Regan ήταν δύσκολος να δοθεί αφού οι περισσότεροι γονείς δεν ήθελαν την συμμετοχή των παιδιών τους σε μια τέτοια ταινία. Υπήρξε μια περίοδος όπου οι συντελεστές σκεφτόντουσαν να χρησιμοποιήσουν ενήλικες νάνους. Ακόμα και αρκετοί σκηνοθέτες δεν θέλησαν να συμμετάσχουν λόγω της σκληρότητας απέναντι στο παιδί. Ο Stanley Kubrick είχε δείξει ενδιαφέρον να σκηνοθετήσει την ταινία αλλά να είναι και παραγωγός, μα η εταιρεία αρνήθηκε θεωρώντας πως θα ξεπεράσει κατά πολύ τον προϋπολογισμό και το χρονικό όριο.
Ο Marlon Brando ήταν στα υπόψιν για το ρόλο του Father Merrin, αλλά υπήρξε φόβος πως θα επισκιάσει την ταινία και θα χαθεί το νόημα. Επίσης για τον ρόλο του Father Karras επικρατέστερος ήταν ο Jack Nickolson, όπως επίσης ο Al Pacino και ο Gene Hackman. Η Jane Fonda και η Shirley Maclaine προτάθηκαν για τον ρόλο της μητέρας αλλά αρνήθηκαν. Πριν από την Linda Blair είχαν προτιμηθεί 30 άλλες κοπέλες. Η Βασιλική Μαλλιαρού (μητέρα του Karras) δεν είχε παίξει σε ταινία ποτέ, την ανακάλυψαν σε ένα ελληνικό εστιατόριο και την προτίμησαν γιατί θύμιζε πολύ την μητέρα του σκηνοθέτη. Ο William O'Malley που κάνει τον Father Dyer είναι κανονικός παπάς που διδάσκει ακόμα σε πανεπιστήμιο.
Τα γυρίσματα ολοκληρώθηκαν σε 224 μέρες και αυτό γιατί ο σκηνοθέτης θέλησε να αποτυπώσει όσο πιο αληθοφανή γινόταν εκφράσεις και κινήσεις και πολλές φορές χρησιμοποιούσε μέσα που οι ηθοποιοί δεν γνώριζαν. Για να αποτυπωθεί φόβος στα πρόσωπα των ηθοποιών ο σκηνοθέτης έφτασε να χρησιμοποιεί εκπυρσοκρότηση όπλου από πίσω τους. Ακόμα χρησιμοποιούσε και σωματική και ψυχολογική βία επάνω τους για μεγαλύτερη ένταση.
Βέβαια αληθινές εκφράσεις βγήκαν και από λάθη, όπως με τη σκηνή του εμετού όπου κανονικά έπρεπε να πετύχει τον Karras στο στήθος, αλλά τον πέτυχε στο πρόσωπο και η αντίδραση του είναι άκρως αληθινή. Το μέρος που γίνονται οι αρχαιολογικές ανασκαφές, ήταν αληθινό και βρίσκεται στο Ιράκ. Οι σκηνές μέσα και έξω από το σπίτι δεν γυρίστηκαν σε ένα μέρος αλλά σε διαφορετικά. Τα περίφημα σκαλιά του τέλους βρίσκονται στην Georgetown και για την σκηνή του θανάτου του Karras καλύφθηκαν με χοντρό λάστιχο για να πέσει με ασφάλεια ο κασκαντέρ.
4 μεγάλα air condition χρησιμοποιήθηκαν για να διατηρούν μια θερμοκρασία των -30 βαθμών κελσίου στην κρεβατοκάμαρα, έτσι ώστε τα χνώτα των ηθοποιών να είναι αυθεντικά παγωμένα και αναγκάστηκαν να φορούν ειδικές στολές κάτω από τα ρούχα τους για να αντέχουν. Στην αρχή θέλησαν να αλλάξουν την φωνή της μικρής ηλεκτρονικά, αλλά τελικά για να δοθεί περισσότερη έμφαση στις σκηνές του εξορκισμού επέλεξαν μια γνωστή ηθοποιό του ραδιοφώνου να την ντουμπλάρει.
Στην σκηνή που η Ellen Burstyn πετάγεται στην άλλη άκρη του δωματίου από την Blair, πέφτοντας ουρλιάζει από τον πόνο και είναι άκρως αληθινή η κραυγή, αφού χτύπησε πραγματικά και της έμεινε και χρόνιο πρόβλημα στην ραχοκοκαλιά. Όπως τραυματισμό στην μέση απέκτησε και η Blair όταν σε μια σκηνή ένα κομμάτι του κρεβατιού έσπασε και την χτύπησε. Συνολικά κατασκευάστηκαν 3 ξεχωριστά κρεβάτια για να κάνουν 3 διαφορετικές κινήσεις.
Για την σκηνή με το περπάτημα ανάποδα στα σκαλιά χρειάστηκε μια ακροβάτης να ντουμπλάρει και φυσικά τροχαλία και καλώδια.
Τα make up είχαν την τιμητική τους και λογικό ήταν για να αποτυπωθεί ορθά το concept. Make up χρειάστηκε και ο Max von Sydow, για να φανεί πιο γερασμένος μιας και τότε ήταν 44 ετών. Ο εμετός στη σκηνή του εξορκισμού ήταν στην πραγματικότητα σούπα χοντρού μπιζελιού.
Πολλοί από τους συντελεστές της ταινίας έχουν αναφέρει πως η ταινία ήταν καταραμένη λόγω παράξενων γεγονότων που συνέβαιναν κατά την διάρκεια των γυρισμάτων. Φωτιές από το πουθενά, όπως επίσης και 9 συντελεστές της ταινίας πέθαναν, σε αυτούς οι ηθοποιοί Jack MacGowran και η Βασιλική Μαλλιαρού, πριν καν η ταινία βγει στις κινηματογραφικές αίθουσες.
Ενδιαφέρον είναι πως υπήρχαν απειλές κατά της ζωής της Linda Blair από θρησκευτικούς ζηλωτές και το κορίτσι κυκλοφορούσε για 6 μήνες με σωματοφύλακες. Όταν προβλήθηκε στις αίθουσες στην Αγγλία κάποιοι δήμοι δεν επέτρεψαν την προβολή της και έτσι ζημιώθηκαν λεωφορεία να μεταφέρουν τον κόσμο σε σημεία που δεν απαγορευόταν. Ακόμα και στην διανομή της σε βίντεο υπήρξε πρόβλημα λόγω του περιεχομένου της και εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1999 στο νησί. Σε πολλές αίθουσες παγκοσμίως υπήρχαν νοσηλευτές απέξω μιας και σε αρκετές προβολές υπήρξαν λιποθυμίες και υστερικά επεισόδια. Από το τρέιλερ και μόνο είχαν προκληθεί αντιδράσεις μιας και θεωρείτο εξαιρετικά τρομακτικό. Πάντως εύλογα σε πολλά περιοδικά, εκπομπές και άρθρα έχει ψηφιστεί ως η τρομακτικότερη ταινία όλων των εποχών.
Η μουσική έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ταινία και ακόμα μέχρι σήμερα ανατριχιάζει όποιον την ακούει. Ειδικά το εξαιρετικό Theme Song. 2 ελληνικά τραγούδια ακούγονται στην ταινία, το ‘’Παραμυθάκι μου’’ του Λευτέρη Παπαδόπουλου με ερμηνευτή τον Γιάννη Καλατζή και το ‘’Ιστορία μου, Αμαρτία μου’’ της Ρίτας Σακελαρίου.
Με ένα όχι και τόσο ευκαταφρόνητο για την εποχή budget των 10,000,000 $ κατάφερε να αποκτήσει κέρδη του ύψους των 357,000,000 $ παγκοσμίως μέχρι και σήμερα. Κατάφερε να κερδίσει το Oscar Καλύτερου Ήχου και Oscar Καλύτερου Σεναρίου, όπως και άλλα 5 διαφορετικά βραβεία.
Με βάση την Ιντερνετική Βάση Δεδομένων (IMDB) βρίσκεται στην 207η θέση όλων των εποχών, στην 35η θέση της δεκαετίας ’70-’79, στην 9η θέση ταινιών τρόμου, και στην 4η της χρονιάς 1973, (για καμία από τις οποίες δεν θα συμφωνήσω θεωρώντας πως η ταινία αξίζει πολύ υψηλότερες θέσεις).
Είδος : Τρόμου
Έτος : 1973
Χώρα : Αμερική
Γλώσσα : Αγγλικά
Σκηνοθεσία : William Friedkin
Σενάριο : William Peter Blatty
Πρωταγωνιστές : Ellen Burstyn, Max von Sydow, Linda Blair, Jason Miller
Διάρκεια : 125’ Λεπτά
Trailer : https://www.youtube.com/watch?v=KxiEXm3mz-k
Πλοκή : Η 12χρονη κόρη μιας ηθοποιού παρουσιάζει σημάδια δαιμονισμού. Οι ψυχίατροι σηκώνουν τα χέρια τους και την υπόθεση αναλαμβάνουν δύο ιερείς: ο ένας, ηλικιωμένος και έμπειρος σε υποθέσεις εξορκισμού, ο άλλος, ελληνικής καταγωγής, με πολλά ψυχιατρικά διπλώματα αλλά και αμφιβολίες για την πίστη του.
Κριτική : Μια ταινία ορισμός του τρόμου, μια ταινία που προκάλεσε τότε, προκαλεί τώρα και θα προκαλεί πάντα, με το ιδιαίτερο υπερφυσικό της θέμα. Μέχρι αυτή τη στιγμή (προσωπικά πάντα) δεν θεωρώ πως έχει καταφέρει καμία άλλη, του είδους και της συγκεκριμένης θεματολογίας, να την επισκιάσει. Πολλοί λένε πως δεν προσφέρει τίποτα το ιδιαίτερο και λογικό το ακούω μιας και με τα σημερινά δεδομένα αυτά που έχουμε δει σε άλλα φιλμ είναι ανώτερα από άποψη εφέ, gore, διαστροφή, αλλά μην ξεχνάτε κάτι βασικό! Μιλάμε για το 1973, δηλαδή 44 χρόνια πριν. Όποιος βλέπει την ταινία αυτή πρέπει να μπει στα δεδομένα της εποχής εκείνης και να αντιληφθεί το πόσο μεγάλο ρίσκο, αλλά και μαγκιά ήταν να βγάλεις μια τέτοια ταινία, με τα τότε κινηματογραφικά μέσα και με τις τότε αντιλήψεις, θρησκευτικές ή ηθικές.
Δεν είναι πολυδιάστατη, δεν είναι περίπλοκη ή γεμάτη διαφορετικές πτυχές. Είναι ακέραια και αποδίδει το μέγιστο στα δυο μέρη από τα οποία αποτελείται. Από την μια ξεκινάει σαν ψυχολογικό θρίλερ, με μια μυστήρια ατμόσφαιρα και σκηνές που σε τσιτώνουν με ξαφνιάσματα, με την παρουσίαση των χαρακτήρων και των σχέσεων μεταξύ των ηρώων, θέτοντας τις βάσεις για την κρίση που θα ακολουθήσει.
Το δεύτερο μέρος είναι ο αγωνιώδης αναμενόμενος εξορκισμός. Και ο τρόμος σε όλο του το μεγαλείο, με ένα καθηλωτικό σκηνικό που σε απορροφάει, μια επιβλητική ατμόσφαιρα που σε ανατριχιάζει και σε ξεσηκώνει από την θέση σου, με την μουσική να εναρμονίζεται άψογα με το έργο, φτάνοντας στην κλιμάκωση, στην τελική διαμάχη σε προσωπικό επίπεδο μεταξύ ηθικού και ανήθικου, καλού και κακού, πάτερ και δαίμονα, με τελική κατάληξη την αυτοθυσία.
Φυσικά θα σταθώ και στον ρόλο της μικρής τότε Linda Blair η οποία στάθηκε πολύ ώριμα στον ρόλο για την ηλικία της και για την εποχή της, πλαισιωμένη με ένα σημαντικό cast γύρω της να δίνει την απαραίτητη αίγλη με την εμπειρία του. Δεν νομίζω να αμφισβητεί κάποιος ότι είναι ένα έπος τρόμου και φυσικά μια κλασική ταινία.
Βαθμολογία : 9/10
Panos “The Mechanic’’
#cinethismos
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου